Janusz Brochwicz-Lewiński, pseudonim „Gryf”, był polskim żołnierzem, powstańcem warszawskim oraz bohaterem narodowym. Urodził się w Wołkowysku w 1920 roku, a jego życie związane było z walką o wolną Polskę.
Po ukończeniu Kursu Podchorążych Rezerwy 29 Dywizji Piechoty, Brochwicz-Lewiński walczył jako kapral podchorąży przeciwko Niemcom podczas kampanii wrześniowej. Po agresji ZSRR na Polskę, został wzięty do niewoli przez Sowietów, skąd jednak mu się udało uciec. Szybko włączył się w działalność konspiracyjną w ramach ZWZ-AK i służył w różnych oddziałach zbrojnych, m.in. pod komendą porucznika Hieronima Dekutowskiego ps. „Zapora”.
W marcu 1944 roku został skierowany do Warszawy, gdzie przyłączył się do batalionu KG AK „Parasol”. Brochwicz-Lewiński brał udział w wielu akcjach, a krótko przed wybuchem Powstania Warszawskiego dowodził atakiem na aptekę Wendego przy Krakowskim Przedmieściu, gdzie zdobyto narzędzia, lekarstwa i materiały opatrunkowe.
Podczas Powstania Warszawskiego Brochwicz-Lewiński został ciężko ranny podczas walk o Pałacyk Michla na Woli. Awansowany do stopnia podporucznika i odznaczony Krzyżem Orderu Wojennego Virtuti Militari V klasy, został ewakuowany kanałami do Śródmieścia. Po kapitulacji Powstania dostał się do niewoli niemieckiej.
Wyzwolony z obozu jenieckiego przez Amerykanów po wojnie, Brochwicz-Lewiński pozostał na Zachodzie i wstąpił do armii brytyjskiej, służąc m.in. w gwardii przybocznej Jerzego VI. Jako agent wywiadu działał w Palestynie i Sudanie. Po opuszczeniu armii był przez 15 lat kwatermistrzem i oficerem administracyjnym w jednej z angielskich szkół wojskowo-cywilnych.
W 2002 roku Brochwicz-Lewiński zdecydował się na powrót do Polski i aktywnie działał w środowisku kombatanckim. Uczestniczył w wielu wywiadach, brał udział w realizacji filmów dokumentalnych, spotykał się z młodzieżą, przewodnikami po Warszawie, oficerami i żołnierzami jednostek specjalnych. W 2007 roku uczestniczył w akcji billboardowej „Patriotyzm Jutra”.
W 2014 roku Janusz Brochwicz-Lewiński został zaproszony na uroczystość z okazji 70. rocznicy Powstania Warszawskiego, podczas której odbyło się przekazanie Orderu Orła Białego pośmiertnie jednemu z dowódców powstania – gen. Tadeuszowi Bór-Komorowskiemu. Brochwicz-Lewiński był wówczas już poważnie chory i nie mógł w pełni uczestniczyć w uroczystości, jednak jego obecność była bardzo ważna dla środowiska kombatanckiego.
Janusz Brochwicz-Lewiński był nie tylko bohaterem walk podczas II wojny światowej, ale również człowiekiem o wielu pasjach i zainteresowaniach. Był miłośnikiem muzyki klasycznej i teatru, a także weteranem sportowym – uprawiał m.in. boks i piłkę nożną. W młodości interesował się również sztukami walki, a w późniejszych latach trenował jogę.
Zmarł 5 stycznia 2017 roku w Warszawie.
Jego postawa i życiorys stanowią inspirację dla wielu ludzi, zarówno w Polsce, jak i za granicą. Janusz Brochwicz-Lewiński był przykładem człowieka, który pomimo wielu trudności i przeciwności losu, nigdy nie tracił wiary w swoje ideały i zawsze pozostawał wierny swoim wartościom. Dzięki jego poświęceniu i determinacji, nasza ojczyzna może dzisiaj cieszyć się wolnością i niepodległością.
